İŞE İADE DAVALARI

İŞE İADE DAVALARI

Bugünkü yazımda işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan dava türlerinden biri olan işe iade davalarına ilişkin dava açma şartları, süresi ve sürece ilişkin bilgilere yer verdim. Faydalı olmasını dilerim.

İşe iade davalarının amacı, işçiyi feshe karşı korumaktır. İşverenin iş akdini sonlandırması durumunda, belli koşullar sağlandığında işçinin işine geri dönebilmesi için işçiye hak tanınmıştır. Böylece işçinin kaderi işverenin kararına bırakılmamıştır. İşe iade davaları iş güvencesi kapsamındadır. Bu nedenle iş güvencesi kapsamında olmayan işçiler bundan yararlanamayacaktır. Örneğin çırak ve stajyerler iş güvencesi kapsamında olmadığından işe iade davası açamayacaktır.

İşe İade Davası Açmanın Şartları

1. Belirsiz süreli iş sözleşmesi: İşe iade davası açabilmek için işçinin iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir. İş hukukunda sözleşmelerin belirsiz süreli olması asıl, belirli süreli olması istisnadır. Bu nedenle iş sözleşmesi belirli süreli olarak düzenlenmiş ise de eğer kanunun belirli süreli sözleşmeler için aradığı koşulları taşımıyorsa belirsiz süreli olarak değerlendirilecektir. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmış bir işçi iseniz, işe iade davası açmak istiyorsanız mutlaka bir avukata danışınız.

 

2. En az 30 işçi şartı: İşe iade davası açmak isteyen işçinin çalıştığı işyerinde en az 30 işçi çalışıyor olması gerekir. 30 işçi şartı işçinin iş akdinin feshedildiği tarihte sağlanmış olmalıdır. Aynı işverene ait ve aynı işkolu altında farklı işyerlerinde çalışan işçiler 30 işçi şartının hesabında birlikte değerlendirilir. Yurt dışı menşeili bir firma söz konusu ise, 30 işçinin hesabında yurt dışında çalışan işçiler de dikkate alınır. Kural olarak alt işverenin (taşeron) işçileri 30 işçi hesabında dikkate alınmaz. Ancak eğer alt işverenlik ilişkisinde muvazaa söz konusu ise alt verenin işçileri de hesaba katılacaktır. Muvazaanın davacı işçi tarafından ispatlanması gerekir.

 

3. 6 ay kıdem şartı: İşçinin o işverenlikte en az 6 ay çalışmış olması gerekir. 6 ay kıdem şartının kesintisiz olması gerekmez. İşçi aynı işverenlikte aralıklarla çalışmışsa bunlar birleştirilir.

 

4. İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi: İşverenin iş sözleşmesini sonlandırmış olması gerekir. İş sözleşmesini işçi sonlardırmamış olmalıdır. Kısaca işçi istifa etmişse işe iade davası açamaz. Kural budur. Ancak şarta bağlı bir istifa veya işverenin baskısı sonucu verilmiş bir istifa söz konusu ise işe iade davası açılabilecektir. Bu hususun ispatı gerekecektir, bu konuda da avukata danışmanız yararlı olacaktır.

 

5. İşveren vekili olmama: İşveren vekili işe iade davası açamaz. Davacının işveren vekili olmaması gerekir. Ancak davacı işveren vekili sıfatı taşısa da gerçekte işveren vekili olmayabilir. Burda şekli olarak işveren vekili olması değil, fiilen işveren vekili olup olmadığına bakılacaktır.

 

İşe İade Davası Açma Süresi

İşe iade davası açmak hak düşürücü süreye tabiidir. Bu süre geçirildikten sonra açılan dava, dava şartı yokluğundan reddedilecektir.

01.01.2018 tarihi itibariyle iş davaları için zorunlu arabulucuk müessesi getirilmiştir. Bu tarihten sonra açılacak olan işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan davalarda artık doğrudan mahkemede dava açılamayacak, önce arabulucuya gidilecektir. Tarafların arabulucuda anlaşamaması halinde dava açılabilecektir. Arabulucuya gidilmeden doğrudan açılan davalar reddedilecektir.

İşe iade davası açabilmek için; fesih tarihinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurulması gerekir. Arabulucuda anlaşılamaması halinde, arabulucuk son tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde İş Mahkemesinde dava açılması gerekmektedir. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir. Bu nedenle iş sözleşmeniz feshedildiğinde vakit kaybetmeden avukata başvurmanızı öneririm.

İşe İade Davasında İşçinin Talebi

İşe iade davası açan işçi mahkemeden işe iadesine karar verilmesini talep etmektedir. Ancak uygulamada işçinin işe iadesine karar verilse de işçinin genelde işe iade edilmediğini, işçiye işveren tarafından ücreti ve tazminat ödenerek hükmün yerine getirildiğini görüyoruz. Boşta geçen sürelere ilişkin en fazla 4 aylık ücreti ve işe başlatmama tazminatı olarak da 4 ile 8 aya kadar işçinin aylık ücreti gündeme gelmektedir.

İşe iade davasının sonucu ret veya kabul olacaktır. Yargılama sonunda feshin geçerli nedene dayandığı kabul edilirse, işçinin işe iade talebi reddedilir.

Feshin geçersiz olduğuna karar verilirse bu durumda işçinin işe iade talebi kabul edilir. İşçinin işe iadesine ve boşta geçen sürelere ilişkin en fazla 4 aya kadar aylık ücretinin ödenmesine hükmelidir, işçinin işe başlatılmaması halinde de ayrıca işçinin 4 aylık ücretinden az olmamak 8 aylık ücretinden fazla olmamak üzere bir tazminatın ödenmesine hükmelidir.

İşe İade İçin Başvuru

İşe iade davası sonucunda verilen karar kesinleşip işçiye tebliğ edildikten sonra işçinin tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde işverene işe iadesi için başvurması gerekir. Bu başvurunun noter kanalıyla yapılması ispat kolaylığı sağlayacaktır.

İşverenin, işe iade talebi kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içinde işçiyi işe başlatması gerekir. İşveren 1 aylık süre içinde işçiye cevap vermezse işe iade talebini reddetmiş sayılır. Bu durumda işveren, işçiye hükümde yer alan ücret ve tazminatını ödemek zorundadır.

                                                                                                                  Avukat Başak BARAN

                                                                                                                         Ankara Barosu