AİLE KONUTU ŞERHİ NEDİR?

 

AİLE KONUTU ŞERHİ NEDİR?

AİLE KONUTU KAVRAMI

Türk Medeni Kanunu aile konutunun tanımını yapmamıştır. Kanun gerekçesinde ise aile konutu “ eşlerin bütün yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdiği, yaşantısına buna göre yön verdiği, acı ve tatlı günleri içinde yaşadığı, anılarla dolu bir mekân” olarak tanımlanmıştır. Aile konutunu eşlerin ve varsa çocuklarının birlikte ikamet ettiği, ailenin ortak yaşam merkezi şeklinde tanımlayabiliriz.

AİLE KONUTU ŞERHİ

Aile konutu şerhi, en temel gereksinimlerden olan eşlerin barınma hakkını korumaya yönelik olduğundan çok önemli bir kavramdır. Eşlerin birlikte yaşadıkları konutun aile konutu olarak özgülenmesi ile eşlerden birinin diğer eşin açık rızası olmaksızın aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshetmesinin, aile konutunu devretmesinin ve konut üzerindeki hakları sınırlayıcı işlemler tesis etmesinin önüne geçilecektir. TMK madde 194’te “Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.” hükmü getirilerek eşlerin barınma hakkı korunmuştur.

Konuya ilişkin diğer hususlara aşağıda soru cevap şeklinde yer verilecektir.

AİLE KONUTU ŞERHİ KONULMASI İÇİN DAVA AÇMAK GEREKİYOR MU?

TMK madde 194/3’te yer alan “Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini tapu müdürlüğünden isteyebilir.” Hükmü gereğince ortak konuta aile konutu şerhi konulması tapu müdürlüğünden istenebilecektir. Bu durumda dava açılmasına gerek olmayıp, eşlerden biri tapu müdürlüğünden talep edecektir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2018/3963 E. , 2018/13802 K. Sayılı ilamında “Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesinin üçüncü fıkrası, 06.02.2014 tarihli 6518 sayılı Kanun’la değiştirilmiş, yapılan değişiklikle, aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eşin, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini, tapu müdürlüğünden isteyebileceği kabul edilmiştir. Bu değişiklik 6518 sayılı 19.02.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmakla aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Anılan yasal değişiklikten sonra, tapu müdürlüğünün, talebi hukuken veya fiilen yerine getirmediği belgelendirilmedikçe, malik olmayan eşin tapu kütüğüne konutla ilgili şerh konulmasını doğrudan dava yoluyla istemekte artık hukuki yararı yoktur. Çünkü aynı sonucu tapu müdürlüğüne yapacağı başvuruyla elde etmesi imkan dahilindedir. Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması, dava şartı (HMK m. 114/1-h) olup, davanın her aşamasında ileri sürülüp sürülmediğine bakılmaksızın hakim tarafından kendiliğinden gözetilir (HMK m. 115/1). O halde, davanın hukuki yarar bulunmadığından reddine karar verilmesi gerekirken, bu husus nazara alınmadan kabulüne karar verilmesi doğru bulunmamış ve bozmayı gerektirmiştir.” şeklinde hüküm kurmuştur.

O halde, tapu müdürlüğüne başvuru yapılmadan doğrudan dava açılması halinde hukuki yarar bulunmadığından, dava şartı eksikliğinden açılan dava reddedilecektir. Tapu müdürlüğüne yaptığınız başvuru reddedilirse, ortak konuta aile konutu şerhi konulması için aile mahkemesinde dava açabilirsiniz.

KİRALIK EVE AİLE KONUTU ŞERHİ KONULABİLİR Mİ?

Aile konutu kavramı yukarıda açıkladığımız üzere eşlerin ve varsa çocuklarının birlikte ikamet ettikleri, ortak yaşamın merkezi olan konutu ifade eder. Konutun kiralık veya eşlerden birinin konutun maliki olmasının aile konutuna ve şerh konulmasına etkisi yoktur. O halde kiralık konuta da aile konutu şerhi konulabilir. Kiralık konuta aile konutu şerhi konulması, kira sözleşmesinin tarafı olan eşin diğer eşin açık rızası olmaksızın kira sözleşmesini feshetmesini engelleyecektir. TMK madde 194/4 hükmü gereğince “Aile konutu eşlerden biri tarafından kira ile sağlanmışsa, sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı hâline gelir ve bildirimde bulunan eş diğeri ile müteselsilen sorumlu olur.”

MALİK OLMAYAN EŞ ORTAK KONUTA AİLE KONUTU ŞERHİ KOYDURABİLİR Mİ?

Aile konutu şerhi konulmasını talep etmek için söz konusu konutun maliki olmaya gerek yoktur. Kavramın özü gereğince aile konutu şerhi konulması, malik olmayan eşin barınma hakkını , malik olan eşin ortak konutu gelişigüzel devretmesinden, üzerinde sınırlayıcı haklar tesis etmesinden korumaya yöneliktir. TMK madde 194/3 “Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini tapu müdürlüğünden isteyebilir.” hükmü gereğince malik olmayan eş, aile konutu şerhi konulmasını tapu müdürlüğünden isteyebilecektir.

 BİRDEN FAZLA KONUTA AİLE KONUTU ŞERHİ KONULABİLİR Mİ?

Aile konutu kural olarak tektir. Eşlerin birden fazla konutu olsa da yalnızca birlikte ikamet ettikleri, ortak yaşam alanı olan konut aile konutu olarak özgülenebilir. Bu nedenle örneğin eşlerin yazlık, dağ evi gibi diğer konutlarına aile konutu şerhi konulamaz.

AİLE KONUTU ŞERHİ NASIL KONULUR?

Eşlerden biri ortak konuta aile konutu şerhi konulmasını ilgili tapu müdürlüğünden isteyebilir. Covid 19 tedbirleri nedeniyle tapu müdürlüklerine yapılacak başvurular artık online olarak gerçekleştirilmektedir. Aile konutu şerhi talebi de online olarak yapılacak işlemlerdendir.

https://webtapu.tkgm.gov.tr/ adresine e devlet şifreniz ile giriş yaparak taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğüne talebinizle ilgili online başvuru yapabilirsiniz. Taşınmaz bilgilerini (ada/parsel numarası) bilmeniz gerekmektedir. Başvurunuz değerlendirildikten sonra uygun bulunursa imza için size gün verilecektir. İlgili tapu müdürlüğüne giderek imza atmanız gerekmektedir.

Başvuru için istenen belgeler:

·         Yerleşim yeri belgesi (İkamet belgesi)

·         Nüfus kayıt örneği

·         Taşınmaza ait tapu kaydı

·         Belediyeden alınacak adres beyan belgesi (Taşınmaza ait ada/parsel bilgileri ile yerleşim yeri bilgilerinin birbirini doğruladığını gösterir belge)  

Avukat Başak BARAN

( iletişim: +90 545 689 33 63 )